740 ROCZNICA NADANIA PRAW MIEJSKICH LUTOMIERSKOWI

740 ROCZNICA NADANIA PRAW MIEJSKICH LUTOMIERSKOWI

     740 – tą Rocznicę Nadania Praw Miejskich Lutomierskowi będziemy obchodzić także podczas Dni Lutomierska 21-22.06.2014r. Jednym z punktów programu Dni Lutomierska będą przygotowane przez dzieci i młodzież ze szkół z gminy, historyczne inscenizacje nawiązujące do Jubileuszu Lutomierska.

    Lutomiersk otrzymał prawa miejskie w dniu 24 kwietnia 1274 z rąk Leszka Czarnego na mocy przywileju wydanego w Uniejowie. Po śmierci księcia Leszka Czarnego ziemie sieradzką wraz z Lutomierskiem otrzymał jego przyrodni brat a późniejszy król Władysław Łokietek, który potwierdził prawa miejskie Lutomierska w 1292 roku. Cztery lata później, wynagradzając zasługi sołtysa Ankina w rozwijaniu miasta włączył w jego granice wieś Wrzącą. W 1311 roku król Łokietek nadał Lutomiersk w dożywocie Wacławowi z Lisowic, późniejszemu kasztelanowi sieradzkiemu.

      Następnym etapem rozwoju miasta Lutomiersk było wzniesienie zamku rycerskiego. Zamek ten został wzniesiony najprawdopodobniej przez ród Zarębów z Kalinowej około roku 1400. W późniejszych latach zamek przechodził kolejno w ręce Poddębskich, Grzymalitów, wreszcie Grudzińskich. W 1648 roku Andrzej Grudziński, wojewoda rawski, postanowił przenieść się do Rawy. Nie chcąc zostawiać zamku bez gospodarza ofiarował go Franciszkanom - Reformatom z Krakowa i obiecał dobudować do niego kościół. Franciszkanie po dokonaniu pewnych przeróbek zamieszkali w lutomierskim zamku. Grudzińscy dotrzymali słowa i dzięki ich staraniom w 1651 obok klasztoru stanął kościół barokowy.

     W 1406 roku Władysław Jagiełło część Lutomierska nadaje jako nagrodę za obronę ziemi dobrzyńskiej przed Krzyżakami rycerzowi Przyborowi i jego synowi Janowi z Chełmicy. Od nich wywodzi się rodzina Lutomierskich (Lutomirskich) herbu Jastrzębiec. Na skutek wielu sporów właścicielem tej części miasta stał się Stanisław Czołczyński.

     Nieliczne wzmianki na temat tamtego okresu dotyczące aspektów życia w Lutomiersku wskazują, iż w mieście występowała produkcja sukiennicza już na przełomie XV/XVI wieku. Na początku XVI wieku Lutomiersk był znaczącym w okolicy centrum handlu solą.

     Miasto Lutomiersk posiadało przywilej prowadzenia ośmiu jarmarków rocznie. Przywilej ten został potwierdzony w 1531 roku przez króla Zygmunta Starego. Oprócz targów handlowano na dużą skalę pędzonymi ze wschodu wołami, zaś w każdą niedzielę odbywały się targi.

     Pod koniec XVII wieku w Lutomiersku mieszkało około 1085 osób w tym 566 Żydów (dla przykładu w Łasku na 1718 mieszkańców 1327 starozakonnych, w Pabianicach w tym czasie mieszkało 482 obywateli w tym 15 Żydów zaś w Łodzi było 191 mieszkańców w tym 11 Żydów). Można, więc stwierdzić, że Lutomiersk w tym czasie był jedną z większych miejscowości o dużym odsetku mieszkańców pochodzenia żydowskiego.

     Jedyną przeszkodą stojącą na drodze dalszego rozwoju miasta były liczne pożary pustoszące miasto. Wielki pożar 1797 roku spustoszył ponad połowę miasta. Oprócz pożarów rozwojowi przeszkadzały wysokie podatki narzucane przez właścicieli miasta.

     Ciekawostką architektury Lutomierska są trzy krzyże ustawione na obrzeżach miasta w XIX wieku w podzięce za ustąpienie cholery panującej tu w tym czasie.

Źródła: Kronika Lutomierska i okolic, lata 1000-1994. T Szczerkowski;

            Z historii Lutomierska, ks. Kazimierza Pietrzyka